Error
  • Error loading feed data.

« Ο ρόλος της Βιβλιοθήκης στο σύγχρονο Σχολείο». Διημερίδα για τις Σχολικές Βιβλιοθήκες, Καρδίτσα 8-9 Σεπτεμβρίου 1999 , Τρίκαλα 9-10 Σεπτεμβρίου 1999, Οργάνωση ΤΕΙ Λάρισας και Ιωάννινα, 22-23 Οκτωβρίου 1999, Πανεπιστήμιο Ιωαννίνων

Article Index
« Ο ρόλος της Βιβλιοθήκης στο σύγχρονο Σχολείο». Διημερίδα για τις Σχολικές Βιβλιοθήκες, Καρδίτσα 8-9 Σεπτεμβρίου 1999 , Τρίκαλα 9-10 Σεπτεμβρίου 1999, Οργάνωση ΤΕΙ Λάρισας και Ιωάννινα, 22-23 Οκτωβρίου 1999, Πανεπιστήμιο Ιωαννίνων
Page 2
Page 3
Page 4
All Pages


Ο PΟΛΟΣ ΤΗΣ ΒΙΒΛΙΟΘΗΚΗΣ ΣΤΟ ΣΥΓΧΡΟΝΟ ΣΧΟΛΕΙΟ

Εισαγωγή

Μια θεμελιώδης αρχή της Δυτικής πολιτιστικής παράδοσης είναι η επιδίωξη μιας ολοκληρωμένης εκπαίδευσης του ατόμου. Εκτός δηλαδή από τη μετάδοση γνώσεων, τα σχολεία έχουν και το καθήκον να συμβάλουν στην καλλιτεχνική, την κοινωνική και τη διανοητική ανάπτυξη των μαθητών.

Ως έθνος έχουμε ανάγκη από καταρτισμένους πολίτες σε όλες τις μορφές απασχόλησης. Η βιομηχανία, το εμπόριο και οι υπηρεσίες πρέπει να στελεχώνονται με καλούς τεχνικούς και υπαλλήλους, η έρευνα να ασκείται από καλούς ερευνητές και τεχνολόγους, τα Παν/μια και τα Τεχνολογικά Ινστιτούτα, οι Σχολές κάθε επιπέδου εκπαίδευσης να στηρίζονται στους κατάλληλους διδάσκοντες. Την ίδια στιγμή η αυξανόμενη κοινωνική κινητικότητα, σε συνδυασμό με τις προσδοκίες των γονέων για ένα καλό μέλλον για τα παιδιά τους, δημιουργεί μια μεγάλη πίεση για αποδεδειγμένα με πιστοποιητικά σπουδών προσόντα. Τα σχολεία γίνονται αντικείμενο πιέσεων, που μερικές φορές έρχονται σε αντίθεση με αυτά τα ιδανικά. Όλα αυτά οδήγησαν σε μιαν έκρηξη του αριθμού των γραπτών εξετάσεων, που συμμετέχουν οι μαθητές μας. Νέα «αντικείμενα» έχουν εμφανιστεί στα σχολεία μας, μαθήματα που διαπερνούν τα όρια μεταξύ των καθιερωμένων μέχρι τώρα αντικειμένων. Γίνεται ήδη σημαντική αυστηρή κριτική για υπερβολική διδασκαλία, για προσφορά μασημένης τροφής στους μαθητές και για πολλά άλλα. Είναι επίσης γνωστή η έμφαση που δίνεται στα μαθήματα ειδίκευσης με συνακόλουθη την αποστήθιση και τη στείρα απομνημόνευση στοιχείων σε αντίθεση με την επιθυμία για κατανόηση, για εμβάθυνση της γνώσης.

Η Δευτεροβάθμια Εκπαίδευση, με την εφαρμογή της Εκπαιδευτικής Μεταρρύθμισης, οδηγείται σταδιακά στην ιδέα του μαθητή που μαθαίνει, παρά του δασκάλου που διδάσκει. Στην πράξη αυτό σημαίνει ότι η αναζήτηση και η έρευνα από την μεριά των μαθητών θα γίνεται – ή πρέπει να γίνεται – εξαιρετικά σημαντικό εργαλείο στην εκπαιδευτική και μαθησιακή λειτουργία. Το εκπαιδευτικό μας σύστημα πρέπει να καθιερώσει ακόμη πιο έντονα την «εργασία μαθήματος», δηλαδή την προσωπική, την Ατομική έρευνα του μαθητή, που ολοκληρώνεται στο χρόνο που διατίθεται για το κάθε μάθημα. Και είναι προφανές ότι οι απαιτήσεις της «εργασίας του μαθήματος» απαιτούν πρώτα από όλα την ύπαρξη Σχολικής Βιβλιοθήκης, που θα έχει δεσπόζουσα θέση στην εκπαιδευτική διαδικασία.

Από την άλλη πλευρά ο χρόνος που θα χαθεί στην τυπική – «παραδοσιακή» θα έλεγα – διδασκαλία είναι βέβαιο ότι θα αποζημιώνεται από την ωριμότητα, την αυτοπεποίθηση, την κριτική σκέψη και την ευλύγιστη έκφραση, που θα αποκτούν οι μαθητές αναπτύσσοντας την προσωπική τους ερευνητική ικανότητα. Οι παράγοντες αυτοί, από μόνοι τους επηρεάζουν θετικά το χαρακτήρα των μαθητών, αλλά συμβάλλουν επίσης τα μέγιστα και στην επιτυχία τους στις εξετάσεις. Οι αλλαγές στην μαθησιακή λειτουργία δίνουν μια νέα σημασία στον ρόλο της Βιβλιοθήκης, ως συστατικού στοιχείου της νέας εκπαιδευτικής πραγματικότητας, που διαμορφώνεται τον τελευταίο καιρό στη χώρα μας. Είναι λοιπόν απαραίτητο στοιχείο του σύγχρονου Σχολείου η Βιβλιοθήκη του, που θα είναι έτοιμη και ικανή να αντιμετωπίσει τις νέες εκπαιδευτικές απαιτήσεις.

Βεβαίως, ο ρόλος του δασκάλου στην εκπαιδευτική διαδικασία παραμένει ουσιαστικός και θεμελιώδης, αλλά ο τρόπος άσκησης του ρόλου αυτού υπόκειται πλέον σε σημαντικές αλλαγές.

Στον περιορισμένο χρόνο της σημερινής μου ομιλίας θα αναφερθώ: α) στη φύση της σχολικής Βιβλιοθήκης, β) στο ρόλο, που καλείται να διαδραματίσει, γ) στην οργάνωση του χώρου της και της συλλογής της, δ) στα στοιχεία που συμβάλουν σε μια αποδοτική χρήση της για την ικανοποίηση των επιμέρους αναγκών των μαθητών, και ε) στα καθήκοντα και τις ευθύνες αυτών που θα εργαστούν ως Σχολικοί Βιβλιοθηκάριοι και Βιβλιοθηκονόμοι.

 

Σχολική Βιβλιοθήκη (Ορισμός)

Τι είναι η Σχολική Βιβλιοθήκη; Ο όρος «Σχολική Βιβλιοθήκη» χρησιμοποιείται με δύο έννοιες. Αφενός σημαίνει το συνολικό stock των βιβλίων και του λοιπού πληροφοριακού υλικού, που υπάρχει στο σχολείο και αφετέρου σημαίνει τον χώρο (μια αίθουσα ή ακόμα και έναν απλό διάδρομο) όπου είναι συγκεντρωμένο το υλικό και αυτό χρησιμοποιείται ως Βιβλιοθήκη. Όμως σε ένα δυναμικό περιβάλλον, όπως είναι αυτό της εκπαίδευσης, οι απαιτήσεις των δασκάλων από τη Βιβλιοθήκη αναμένεται να γίνονται συνεχώς μεγαλύτερες, ενώ οι μαθητές θα θέλουν περισσότερη καθοδήγηση για την ανεύρεση αναφορών και πηγών πληροφόρησης, όχι μόνο σε βιβλία, αλλά και σε άλλα μέσα πληροφόρησης όπως : CD-ROMs καθώς και στο Internet, που έχει πια «εισβάλει» στη ζωή μας. Πιθανόν να συνεχίσουμε για αρκετά χρόνια να χρησιμοποιούμε τον όρο «Σχολική Βιβλιοθήκη» αλλά στο εξής η έννοια αυτή, σταδιακά, θα περιλαμβάνει όχι μόνο τη Βιβλιοθήκη όπως την έχουμε συνηθίσει, αλλά και άλλα χαρακτηριστικά, όπως σύνδεση με το Internet και χρήση οπτικοακουστικών μέσων ( Video, CD-ROMs, κ.α), που θα την μετατρέπουν σε Βιβλιοθήκη και σε Κέντρο Πληροφόρησης του Σχολείου. Ήδη σε χώρες που έχουν μεγάλη παράδοση Σχολικών Βιβλιοθηκών, όπως στις Η.Π.Α. και την Μεγάλη Βρετανία, ο όρος που χρησιμοποιείται είναι «Βιβλιοθήκη και Κέντρο Εκπαιδευτικών Μέσων». Οι νέες αυτές εξελίξεις ίσως να κάνουν επίκαιρη την αλλαγή του όρου «Σχολική Βιβλιοθήκη» που χρησιμοποιούμε με τον όρο «Σχολική Βιβλιοθήκη και Κέντρο Πληροφόρησης» που περιγράφει καλύτερα την νέα πληροφοριακή πραγματικότητα που έχει διαμορφωθεί.

Ρόλος

Η Σχολική Βιβλιοθήκη έχει ως σκοπό να ικανοποιήσει τρεις κύριες ανάγκες των μαθητών και των καθηγητών του Σχολείου: α) την εύρεση κάποιας συγκεκριμένης πληροφορίας, β) τη Μελέτη και έρευνα μέσω του υλικού και των δυνατοτήτων της Βιβλιοθήκης και γ) την ανάγνωση και χρήση του υλικού για λόγους απλής ευχαρίστησης. Πολλές φορές είναι δύσκολο να ξεχωρίσουμε, με σαφώς καθορισμένα όρια, τις παραπάνω επιδιώξεις. Συχνά, η εμπειρία της επαφής με το βιβλίο περιλαμβάνει ταυτόχρονα την πληροφόρηση, τη μάθηση και την ευχαρίστηση. Ένα βιβλίο που διαβάζεται για χαλάρωση συχνά προκαλεί ερωτήματα, που απαιτούν στη συνέχεια την παραπομπή σε άλλα βιβλία για απάντηση. Ή ένα βιβλίο που χρησιμοποιείται για την εύρεση μιας συγκεκριμένης πληροφορίας, οδηγεί εύκολα στη μελέτη κάποιου θέματος. Όταν ο μαθητής αναλάβει να πραγματοποιήσει κάποια έρευνα, η αναζήτηση αυτή μπορεί να οδηγήσει σε μια σειρά από επιμέρους ερωτήματα, που η απάντηση τους είναι πηγή ευχαρίστησης και προσωπικής ικανοποίησης.

Τα όρια λοιπόν μεταξύ της χρήσης της Βιβλιοθήκης για εύρεση πληροφοριών ή για μελέτη είναι πολλές φορές ασαφή. H πληροφοριακή χρήση της Βιβλιοθήκης μπορεί να σημαίνει το ψάξιμο για μια σύντομη στοιχειοθετημένη απάντηση σε μια σαφή ερώτηση. Αυτό είναι η απλούστερη μορφή μελέτης. Η μελέτη όμως διαφέρει από την απλή εύρεση πληροφορίας, καθώς έχει βαθύτερο και ευρύτερο σκοπό. Η εύρεση πληροφορίας μπορεί ανά πάσα στιγμή να οδηγήσει σε μελέτη, καθώς και μια απλή ερώτηση μπορεί να αποδειχθεί ότι απαιτεί την απάντηση περισσότερων ερωτημάτων

Μια καλή Σχολική Βιβλιοθήκη δίνει νέα πνοή και εμβαθύνει τη διαδικασία της μάθησης. Μπορεί να διευρύνει την διδασκαλία και να δώσει στους μαθητές τα μέσα, για να αντιμετωπίσουν τα ερωτήματά τους, και με τον τρόπο αυτό να μάθουν πώς να επιλέγουν, να εκτιμούν και να ελέγχουν αυτά που διαβάζουν. Η Βιβλιοθήκη δίνει επίσης τις δυνατότητες για την ανάπτυξη της αναγνωσιμότητας και της θετικής αντίληψης για τη ζωή και της διερεύνησής της, όπως αυτή μπορεί να προκύψει μέσω της ανάγνωσης

Η εμπειρία των εκπαιδευτικών, των σχολικών επιθεωρητών και άλλων, που ασχολούνται με την πρωτοβάθμια ή δευτεροβάθμια εκπαίδευση, καθώς και μεγάλος αριθμός επιστημονικών μελετών έδειξαν ότι η Σχολική Βιβλιοθήκη είναι αναντικατάστατο στοιχείο της «υγείας» ενός σύγχρονου σχολείου


Οργάνωση χώρου

Η Σχολική Βιβλιοθήκη πρέπει να σχεδιαστεί και να οργανωθεί με τέτοιο τρόπο ώστε να επιτύχει τη μέγιστη αποτελεσματικότητα στην προσφορά υπηρεσιών Πληροφόρησης στους Διδάσκοντες και στους μαθητές. Ως χώρος η Βιβλιοθήκη καταρχήν μπορεί να περιλαμβάνει τμήματα για διαφορετικές ηλικίες μαθητών ή για τη χρήση υλικού ειδικής μορφής π.χ. Τμήμα οπτικοακουστικών μέσων, Πολυμέσων κ.α.

Ο χώρος που θα διατεθεί για τη Βιβλιοθήκη του σχολείου πρέπει να σχεδιαστεί με γνώμονα τις ανάγκες που σκοπεύει να καλύψει και όχι τη συμφωνία με τα αρχιτεκτονικά ή κατασκευαστικά χαρακτηριστικά του κτιρίου του Σχολείου. Ο κανόνας αυτός πρέπει να εφαρμόζεται και στην περίπτωση της δημιουργίας μιας Βιβλιοθήκης εκ των υστέρων.

Το βασικό κριτήριο κάθε απόφασης σχετικά με τους χώρους που θα διατεθούν για τη Βιβλιοθήκη πρέπει να είναι η ευκολία χρήσης της. Ο χώρος πρέπει να είναι σε θέση να ικανοποιεί τις κύριες χρήσεις της: α) την εύρεση πληροφοριών , β) τη μελέτη για την απόκτηση γενικών γνώσεων ενός και γ) την αναγνωστική ευχαρίστηση. Σε φυσικούς όρους το πρώτο συχνά σημαίνει κίνηση, δηλαδή σύντομο ξεφύλλισμα βιβλίων ή άρθρων πιθανόν χωρίς τη χρήση καθίσματος. Η δεύτερη απαιτεί κάποια κίνηση στα βιβλιοστάσια, που ακολουθούνται από διαστήματα ακινησίας και ανάγκη για ησυχία, πιθανόν και κάποια πρόβλεψη για να αφήνονται κάπου τα βιβλία σε σύντομες απουσίες. Η τρίτη χρήση προϋποθέτει και τα δύο: ξεφύλλισμα και ανάγνωση, αλλά ένα πιο άνετο κάθισμα. Οι παραπάνω λειτουργίες αφορούν τη χρήση του έντυπου υλικού της Βιβλιοθήκης. Είναι προφανές ότι θα πρέπει να προβλεφθούν και λειτουργίες που σχετίζονται με χρήση νέων πληροφοριακών μέσων όπως CD-ROMs , Internet κ.α.

Για να μπορεί να ανταποκριθεί στις ανάγκες τόσο των μαθητών όσο και των εκπαιδευτικών, η Σχολική Βιβλιοθήκη πρέπει να διαθέτει μια επαρκή συλλογή από βιβλία και περιοδικά αλλά και φυλλάδια , χάρτες και εικόνες, films, slides, πολυμέσα, cd-roms,video κ.α. που χρειάζονται.

Όπως γνωρίζετε η αρχική συλλογή όλων των σχολικών βιβλιοθηκών που δημιουργούνται έχει καθοριστεί από Επιτροπή που όρισε το ΥΠ.Ε.Π.Θ. Σε μια χώρα χωρίς παράδοση σε ανάλογες διαδικασίες, το εγχείρημα ήταν εξαιρετικά δύσκολο. Έχω υπόψη μου τη λίστα των βιβλίων, αλλά δεν είμαι σε θέση να γνωρίζω κατά πόσο θα ανταποκριθεί στις πραγματικές σημερινές ανάγκες των σχολείων μας. Ελπίζω να είναι κατάλληλα για τη δημιουργία μιας χρήσιμης αρχικής συλλογής, ένας – θα έλεγα - πυρήνας για κάθε Βιβλιοθήκη . Με την έναρξη της λειτουργίας των Βιβλιοθηκών γίνεται απαραίτητο να καθοριστεί μια σαφής πολιτική ανανέωσης και εμπλουτισμού της συλλογής, με βάση τις ανάγκες των μαθητών κάθε σχολείου, τις δυνατότητες και τα ενδιαφέροντά τους

Εξάλλου όπως κάθε Βιβλιοθήκη, έτσι και η Σχολική, πρέπει να έχει μια σαφή πολιτική ανάπτυξης της συλλογής της. Για το λόγο αυτό ο υπεύθυνος της Βιβλιοθήκης πρέπει να γνωρίζει εκ των προτέρων τις απαιτήσεις που θα εκφραστούν και οι κάθε μορφής προσκτήσεις υλικού να γίνονται σε συνεργασία με τους καθηγητές του Σχολείου και τους μαθητές.<

Είναι πολύ σημαντικό η συλλογή της Σχολικής Βιβλιοθήκης να καλύπτει και αντικείμενα που σχετίζονται με τοπικές ανάγκες και έρευνες, υλικό για άτομα με ειδικές ανάγκες, μαθητές με μαθησιακές λειτουργίες κ.α.

Τονίζω εδώ ότι το περιεχόμενο της συλλογής μιας Σχολικής Βιβλιοθήκης είναι θεμελιώδους σημασίας για την ένταξή της στα λειτουργικά στοιχεία του προγράμματος διδασκαλίας του σχολείου

Λειτουργία

Η υποδοχή των μαθητών στη Βιβλιοθήκη είναι εξαιρετικά σημαντική για την μελλοντική χρήση της. Ο υπεύθυνος της Βιβλιοθήκης πρέπει να κάνει ό,τι είναι δυνατό για την αποδοχή της από τους μαθητές της Βιβλιοθήκης ως προσιτού χώρου, ως χώρου πνευματικής χαράς και ευχαρίστησης.

Οι εισερχόμενοι στη δευτεροβάθμια εκπαίδευση πρέπει να μυούνται στη χρήση της Βιβλιοθήκης ανεξάρτητα από την προηγούμενη εμπειρία που έχουν.

Το μέγεθος της Βιβλιοθήκης σε συνδυασμό με την πολυπλοκότητα των τεχνικών καταλογογράφησης και τεκμηρίωσης καθώς και οι πιθανόν ασυνήθιστοι κανόνες δανεισμού και χρήσης της Βιβλιοθήκης καθιστούν σημαντική την ιδιαίτερη εκπαίδευση των μαθητών στη χρήση της Βιβλιοθήκης. Ο τρόπος οργάνωσης του υλικού της, της χρήσης των καταλόγων και του εξοπλισμού της, καθώς και των κανόνων λειτουργίας της είναι μερικά από τα θέματα, που πρέπει να καλύπτει η εκπαίδευση των μαθητών στη χρήση της Βιβλιοθήκης.

Η υποστήριξη της Σχολικής Βιβλιοθήκης από το Διευθυντή του Σχολείου και όλους όσους άμεσα ή έμμεσα εμπλέκονται στη διαμόρφωση και εξασφάλιση μιας σαφούς εκπαιδευτικής φιλοσοφίας του Σχολείου είναι βέβαια πολύ σημαντική. Μια τέτοια φιλοσοφία οφείλει να περιλαμβάνει την πλήρη ανάπτυξη και χρήση της Βιβλιοθήκης στα πλαίσια της εκπαιδευτικής διαδικασίας του Σχολείου. Μόνο με την εφαρμογή μιας τέτοιας πολιτικής θα είναι δυνατό να βρίσκονται οι πόροι και τα μέσα που θα ενισχύουν τη Βιβλιοθήκη στην εκπαιδευτική διαδικασία. Η ενεργός εμπλοκή των διδασκόντων – ιδιαίτερα αυτών που καταρτίζουν το πρόγραμμα των μαθημάτων ή ειδικεύονται στην εφαρμογή νέων εκπαιδευτικών πρακτικών – σε όλα τα θέματα της Βιβλιοθήκης είναι επίσης ιδιαίτερα κρίσιμη και καθοριστική για τη λειτουργία και την προσφορά της.


Χρήση

Κάνοντας το πλάνο διδασκαλίας του μαθήματός του ο εκπαιδευτικός οφείλει να αποφασίσει ποια σημεία του μαθήματος δίνουν την καλύτερη ευκαιρία στους μαθητές να μάθουν, αναζητώντας πληροφορίες από μόνοι τους. Θα μπορούσε να αναφέρει κανείς αναρίθμητα παραδείγματα εργασιών που θα μπορούσαν να δίνονται στους μαθητές ατομικά ή σε ομάδες και τα οποία θα απαιτούσαν μελέτη στη Βιβλιοθήκη.

Μερικά μαθήματα φαίνεται να απαιτούν μεγαλύτερη χρήση της Βιβλιοθήκης από άλλα. Για παράδειγμα οι απαιτήσεις των «Ανθρωπιστικών» θεμάτων ( Λογοτεχνία, Κοινωνικές Σπουδές, Θρησκευτικά, Ιστορία, κ.α.) είναι απεριόριστες. Παρά ταύτα και τα θετικά μαθήματα ( Φυσική, Χημεία, Μαθηματικά κ.α.) έχουν να ωφεληθούν από τη χρήση της Βιβλιοθήκης τόσο ως προς τη χρήση άλλων σχετικών βιβλίων – πέραν των σχολικών – όσο και εργασιών συναφών προς το θέμα, όπως για παράδειγμα: Ιστορική εξέλιξη των ιδεών και θεωριών, οι κοινωνικές επιπτώσεις μιας επιστημονικής θεωρίας κ.α.

Για πολλά μαθήματα είναι δύσκολη η ένταξη της χρήσης της Βιβλιοθήκης ως λειτουργικού στοιχείου του μαθήματος καθώς προϋποθέτει τη διάθεση χρόνου που πρακτικά σημαίνει μείωση των ωρών διδασκαλίας κάλυψης της προκαθορισμένης ύλης του μαθήματος.

Η αντιμετώπιση σε βάθος ενός θέματος από το διδάσκοντα, του δίνει τη δυνατότητα να προτείνει διάβασμα υποδομή ενός θέματος.
Ο τρόπος με τον οποίο εισάγονται οι μαθητές όταν βασική βιβλιογραφία ενός θέματος εξαρτάται κυρίως από τρεις παράγοντες : τον δάσκαλο –οι απόψεις του , η προσέγγιση και η μέθοδος που εφαρμόζει, οι μαθητές - το επίπεδο ωριμότητας και η διανοητική τους ικανότητα - , τα ενδιαφέροντα τους , και το αντικείμενο -η φύση του, το περιεχόμενο και ο ρόλος του στο σχολικό ωρολόγιο πρόγραμμα.

Πολλά από αυτά που μπορούν να ειπωθούν για τη χρήση της Σχολικής Βιβλιοθήκη ισχύουν για κάθε Βιβλιοθήκη. Η Σχολική Βιβλιοθήκη είναι όμως μοναδική ως προς το ιδιαίτερο περιεχόμενο που έχει, τη σχέση της με τους χρήστες και την καθοδήγηση που το διδακτικό προσωπικό, συμπεριλαμβανομένου πάντοτε και του βιβλιοθηκάριου, μπορούν να ασκήσουν στους δυνητικούς χρήστες, δηλαδή τους μαθητές. Αλλά η εμπειρία της χρήσης των βιβλίων στο σχολείο θα πρέπει να εμπλουτισθεί και από παράλληλες εμπειρίες εκτός σχολείου. Η συνήθεια της ανάγνωσης και της μάθησης μέσω του βιβλίου πρέπει να ενθαρρύνεται ως φυσική εμπειρία, με τέτοιο θετικό τρόπο ώστε, όταν ο μαθητής θα αφήσει το σχολείο, η εμπειρία της ανάγνωσης και της χρήσης της Βιβλιοθήκης να παραμείνει μια μόνιμη πραγματικότητα στη ζωή του.

Σε χώρες που έχουν παράδοση στη λειτουργία Σχολικών βιβλιοθηκών συνηθίζεται να γίνεται ξεχωριστό μάθημα στο Σχολείο για τη χρήση της Βιβλιοθήκης. Το μάθημα αυτό γίνεται συνήθως με τη συνεργασία του Υπευθύνου της Βιβλιοθήκης και του διδακτικού προσωπικού.

Σε κάθε περίπτωση η χρήση της Βιβλιοθήκης από τους μαθητές σχετίζεται άμεσα με τον τρόπο θεώρησης της Βιβλιοθήκης από τους καθηγητές του σχολείου. Στην περίπτωση που οι καθηγητές του σχολείου θεωρήσουν τη Βιβλιοθήκη ως αναπόσπαστο στοιχείο της εκπαίδευσης των μαθητών και τους κατευθύνουν στη χρήση της, η καταξίωσή της και η συνεχής χρήση της από τους μαθητές είναι εξασφαλισμένη. Σε αντίθετη περίπτωση ο ρόλος της θα είναι περιθωριακός.

Ένα ουσιαστικό πρόβλημα χρήσης της Βιβλιοθήκης από τους μαθητές έχει να κάνει με τον διαθέσιμο «ελεύθερο» χρόνο που έχουν κατά την διάρκεια της σχολικής ημέρας. Για την επίλυση του προβλήματος αυτού έχουν προταθεί διάφορες λύσεις. Η μία προτείνει την καθιέρωση της «Ώρας της Βιβλιοθήκης», δηλαδή την ένταξη της Βιβλιοθήκης στο ημερήσιο πρόγραμμα του σχολείου. Μια άλλη πρόταση είναι οι καθηγητές να κρατούν για την τάξη τους μια χρονική περίοδο στη Βιβλιοθήκη κάθε φορά που εκτιμούν ότι θα είναι μια χρήσιμη δραστηριότητα για τους μαθητές τους. Η μάθηση μέσω της αναζήτησης (έρευνας) έχει τη θέση της στην εκπαίδευση καθώς είναι οι ανάγκες της διδασκαλίας που την απαιτούν. Η μελέτη στην Βιβλιοθήκη είναι ένα από τα μέσα μάθησης που έχει ο καθηγητής στη διάθεση του. Η Βιβλιοθήκη έχει να παίξει ένα σημαντικό ρόλο στην μάθηση μέσω της έρευνας.

Η επιτυχημένη χρήση της Βιβλιοθήκης εξαρτάται επίσης από την καλή της οργάνωση. Αυτό σημαίνει ότι ο Υπεύθυνος λειτουργίας πρέπει να κατέχει τις κατάλληλες τεχνικές της Βιβλιοθηκονομίας.


Σχολικός Βιβλιοθηκάριος

Το άτομο ή τα άτομα που θα στελεχώσουν την Σχολική Βιβλιοθήκη έχουν να παίξουν ένα σημαντικό ρόλο για την επίτευξη του σκοπού της. Στο ρόλο αυτό μπορούν να απασχοληθούν είτε καθηγητές του σχολείου ή σπουδασμένοι στα ανώτατα και Τεχνολογικά Ιδρύματα Βιβλιοθηκονόμοι.

Το πρώτο μέλημα του Σχολικού Βιβλιοθηκονόμου είναι να προωθήσει τη χρήση της Βιβλιοθήκης ως εργαλείου διδασκαλίας και μάθησης και ως πηγής προσωπικού ενδιαφέροντος και ευχαρίστησης. Για να το επιτύχει αυτό:

α) συζητά με τη Διεύθυνση του Σχολείου, τη Σχολική επιτροπή και τους καθηγητές θέματα πολιτικής της Βιβλιοθήκης και προβλήματα που υπάρχουν,

β) βοηθά τους μαθητές και το διδακτικό προσωπικό στη χρήση της Βιβλιοθήκης,

γ) έρχεται σε επαφή με άτομα και υπηρεσίες εκτός της Βιβλιοθήκης και του Σχολείου, τα οποία είναι σε θέση να βοηθήσουν οικονομικά, οργανωτικά και λειτουργικά τη Βιβλιοθήκη.

δ) διαμορφώνει μια εικόνα για το ρόλο που θα μπορούσε να παίξει η Βιβλιοθήκη στην εκπαιδευτική διαδικασία του Σχολείου,

ε) διευθύνει τη Βιβλιοθήκη με υπευθυνότητα και αποτελεσματικότητα,

Τα σχήματα απασχόλησης σχολικού βιβλιοθηκάριου είναι πολλά. Κατά το παρελθόν στις περισσότερες Σχολικές Βιβλιοθήκες της Μ. Βρετανίας ανέθεταν την ευθύνη της Βιβλιοθήκης σε έναν από τους καθηγητές του σχολείου, ο οποίος δίδασκε με μειωμένο ωράριο στο σχολείο. Η εφαρμογή του μοντέλου αυτού έδειξε ότι κατά κανόνα στην περίπτωση αυτή ο χρόνος που ο διδάσκων διαθέτει για τη Βιβλιοθήκη είναι περιορισμένος, με αποτέλεσμα να μην έχει τον απαιτούμενο χρόνο για την αποτελεσματική λειτουργία της Βιβλιοθήκης.

Ο καθηγητής – βιβλιοθηκονόμος μπορεί να αποκτήσει τις βασικές δεξιότητες που μπορεί να επιτρέπουν μια στοιχειώδη οργάνωση και λειτουργία της Βιβλιοθήκης. Η διπλή του ιδιότητα του δίνει το πλεονέκτημα για άμεση σύνδεση της Βιβλιοθήκης με την καθημερινή εργασία του σχολείου. Είναι προφανές ότι σε μεγάλα σχολεία ή όπου η σχολική Βιβλιοθήκη πρέπει να αντιμετωπίζει ποικιλία τρόπων διδασκαλίας και μάθησης το μοντέλο του καθηγητή – βιβλιοθηκονόμου δεν μπορεί να ανταποκριθεί στις απαιτήσεις. Στην περίπτωση αυτή πρέπει να αντιμετωπιστεί το πρόβλημα: διατήρηση της σύνδεσης της Βιβλιοθήκης με το διδακτικό προσωπικό και την εργασία του σχολείου και την ίδια στιγμή αποτελεσματική οργάνωση και διαχείριση της Βιβλιοθήκης.

Είναι ίσως η χρονική στιγμή να καθιερωθούν και στη χώρα μας διπλώματα για Δασκάλους βιβλιοθηκονόμους , ή Σχολικής Βιβλιοθηκονομίας όπως υπάρχουν ήδη σε πολλές χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Είναι ενδιαφέρον να αναφερθεί ότι στην Μ. Βρετανία χορηγείται από το 1956 το πιστοποιητικό του δασκάλου βιβλιοθηκονόμου με την από κοινού οργάνωση σεμιναρίων της Ένωσης Βιβλιοθηκάριων και άλλων φορέων της Εκπαίδευσης, ενώ από πολλά Τμήματα Εκπαίδευσης ή Βιβλιοθηκονομίας απονέμονται σε προπτυχιακό ή μεταπτυχιακό επίπεδο πτυχία Σχολικής Βιβλιοθηκονομίας. Η εξέταση των μαθημάτων τέτοιων Σχολών κάνει φανερή την έμφαση στις εκπαιδευτικούς σκοπούς της Βιβλιοθήκης στο σχολείο και των μέσων με τα οποία τους επιτυγχάνει.

Η ύπαρξη Σχολείων με μεγάλη συλλογή ,υλικό διαφορετικών μορφών και μεγάλη χρήση δημιουργεί την ανάγκη για απασχόληση σε μόνιμη βάση πτυχιούχων βιβλιοθηκονόμων. Είναι προφανές ότι το καλύτερο μοντέλο στελέχωσης μιας Σχολικής Βιβλιοθήκης θα ήταν αυτό στο οποίο το υπεύθυνο άτομο θα είχε και τις δύο ιδιότητες ταυτόχρονα αυτή του εκπαιδευτικού και του βιβλιοθηκονόμου. Σε κάθε περίπτωση πρέπει να γίνει σαφές ότι η λειτουργία μίας Σχολικής Βιβλιοθήκης αν θέλουμε να παίζει αποτελεσματικά τον ρόλο της απαιτεί την στελέχωση της με προσωπικό που θα εργάζεται με πλήρη ωράριο στην Βιβλιοθήκη.

Από την εμπειρία άλλων χωρών έχει προκύψει ότι οι βιβλιοθηκονόμοι πλήρης απασχόλησης μπορούν να προσφέρουν υπηρεσίες υψηλής ποιότητας καθώς είναι σε θέση να οργανώσουν με επιστημονικά κριτήρια την συλλογή και να εισάγουν υπηρεσίες και λειτουργίες που θα ήταν δύσκολο να εισαχθούν από καθηγητές χωρίς εκπαίδευση στην βιβλιοθηκονομία.

Συμπερασματικά μπορούμε να πούμε ότι στην περίπτωση που ο ρόλος του Βιβλιοθηκάριου ανατεθεί σε καθηγητή του Σχολείου αυτός πρέπει να έχει είναι πολύ σημαντικός καθώς απαιτεί να έχει εκτός των άλλων προσωπική εμπειρία χρήσης της Βιβλιοθήκης.

YouTube

Νέα από το uoi.gr

We have 3 guests online
Facebook Image
FindUsOnFlickr